Καταρράκτης Λεπίδα – Μεγάλο Λιβάδι

Από το Παρανέστι ακολουθώντας τη διαδρομή της προηγούμενης μέρας φτάνουμε πάλι στα Διπόταμα. Μετά από τέσσερα χιλιόμετρα σε δασικό δρόμο καλής βατότητος με κατεύθυνση Βορειοανατολική σταματούμε εκεί που αρχίζει το μονοπάτι που οδηγεί στον καταρράκτη του Λεπίδα.
Το μονοπάτι, διαμορφωμένο κατάλληλα, κατηφορίζει ανάμεσα από οξιές και βελανιδιές, ενώ τα χαμηλότερα τμήματά του περιβάλλονται από σφεντάμια, φτελιές και φλαμουριές που προσφέρουν, ανάλογα με την εποχή, σκιά, άρωμα ή χρώμα. Αν η διαδρομή είναι συναρπαστική, το θέαμα του καταρράκτη, που ο ήχος του ακούγεται από ψηλά, είναι μια εκπληκτική οπτική εμπειρία. Τα νερά πέφτουν από ύψος τριάντα περίπου μέτρων και η κλιμακωτή διάταξη των βράχων δημιουργεί κατά την πτώση τους εντυπωσιακά εφέ. Η Φύση σε στιγμές μεγάλης έμπνευσης μας κόβει κυριολεκτικά την ανάσα! Ένα ακόμη χιλιόμετρο στον ίδιο χωματόδρομο και άλλα τριακόσια μέτρα πεζοπορίας θα μας φέρουν σε ένα δεύτερο καταρράκτη, πολύ μικρότερο, αλλά επίσης θεαματικό.
Η πρόσβαση στον καταρράκτη αυτόν, που τον σχηματίζουν τα νερά του ίδιου ρέματος όπως και εκείνον του Λεπίδα (Τσουκάλι ρέμα), είναι δυσκολότερη, γιατί το μονοπάτι καταλήγει σε σάρρες που απαιτούν, για να τις κατεβούμε, μεγάλη προσοχή. Τρία χιλιόμετρα από τον μικρό καταρράκτηβρίσκεται το δασικό εργοτάξιο του Λεπίδα, το λειτουργικό κέντρο όλων των δασικών δραστηριοτήτων της περιοχής. Από τη θέση αυτή η θέα είναι πανοραμική: βλέπουμε τα χωριά Σίλλη και Πρασινάδα να δεσπόζουν πάνω από τη φιδωτή ροή του Αρκουδορέματος, ενώ στο βάθος διακρίνονται οι Βόρειες υπώρειες των ορεινών όγκων του Φαλακρού και του Παγγαίου.

Από το δασικό εργοτάξιο κατευθυνόμαστε τώρα προς το Μεγάλο Λιβάδι (γνωστό πιο πολύ με την παλιά του ονομασία «Ουλού γιαϊλά»). Για να φτάσουμε εκεί έχουμε δύο επιλογές: α) Να συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο που ακολουθήσαμε ως εδώ και οδηγώντας σε Βόρεια κατεύθυνση να μπούμε στο Μεγάλο Λιβάδι. β) Να επιστρέψουμε στη διασταύρωση που βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα πριν από το εργοτάξιο και να ακολουθήσουμε την ανατολική της διακλάδωση. Η διαδρομή είναι παράλληλη προς τη χαράδρα του Αρκουδορέματος και διατρέχει ένα τοπίο που συνεχώς αλλάζει. Τα δάση της οξιάς τα διαδέχονται μικτά δάση πλατύφυλλων, που δίνουν με τη σειρά τους τη θέση τους σε λιβάδια καταπράσινα, στα οποία ενδημούν ο κίτρινος αγριόκρινος της Ροδόπης και η βιόλα του Γκανιάτσα. Ύστερα μπαίνουμε πάλι σε μικτά δάση οξιάς και Πεύκης και καθώς συμπληρώνουμε δεκατέσσερα χιλιόμετρα από το εργοτάξιο του Λεπίδα, αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα δέντρα ερυθρελάτης με τα χαρακτηριστικά κρεμαστά τους κλαδιά.

Σ’ αυτό το σημείο, δύο περίπου χιλιόμετρα πριν να μπούμε στο Μεγάλο Λιβάδι, ακούμε από το βάθος της ρεματιάς ήχο νερού που πέφτει από ψηλά. Ο ήχος προέρχεται από τον καταρράκτη του ρέματος Καμπά (γνωστό και ως καταρράκτη του Σκοτεινού ρέματος). Κοσμεί ένα τυπικά μεσευρωπαϊκό τοπίο με δέντρα θεόρατα, ερυθρελάτες, ελάτες και οξιές. Τα νερά του έχουν σμιλέψει το βράχο πάνω στον οποίο κυλούν με τρόπο θαυμαστό. Μονοπάτι που να οδηγεί στον καταρράκτη δεν υπάρχει και η πρόσβαση είναι σχετικά δύσκολη.Φτάνοντας κανείς στο Μεγάλο Λιβάδι (υψόμετρο 1400 μέτρα) αισθάνεται ότι βρίσκεται ζωντανός σε μια επίγεια γωνιά του παραδείσου.
Ιδίως την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι (Μάιο και Ιούνιο) η ομορφιά του τοπίου ξεπερνά κάθε περιγραφή. Οργασμός Βλάστησης, χρωμάτων, ήχων, οσμών… Αγριολούλουδα κάθε είδους (ανάμεσα τους και μερικά σπάνια, όπως οι δακτυλόριζες, τα θάλικτρα, τα πολύγονα, οι δρόσερες και τα εριοφόρια) δημιουργούν χρωματικές αποικίες μέσα στο εκτυφλωτικό πράσινο που μοιάζει με παχιά φλοκάτη. Συστάδες δασικής Πεύκης κλείνουν γύρω τριγύρω τον ορίζοντα και το γαλάζιο του ουρανού φαίνεται να χαμηλώνει… Ένα ρυάκι κρυστάλλινο (το ρέμα Καμπά), με όχθες τελείως επίπεδες, διασχίζει με συνεχείς μαινδρισμούς αθόρυβα το λιβάδι. Ζώα μικρά και μεγάλα συμπληρώνουν το θερινό σκηνικό κάνοντας το Μεγάλο Λιβάδι υπαρκτή εκδοχή κάποιου εξωπραγματικού Βουκολικού τοπίου, όπως αυτά που περιγράφει ο θεόκριτος στα Ειδύλλια…

Τρία χιλιόμετρα Βορειοανατολικώς του σημείου από όπου μπαίνουμε στο Μεγάλο Λιβάδι ο δρόμος μας φέρνει μέσα από δάση πεύκης σε έναν προστατευμένο ενεργό όξινο τυρφώνα. Πρόκειται για μια κοιλότητα, μικρής έκτασης και βάθους, με στάσιμο νερό που καλύπτεται από χαμηλή βλάστηση βρύων και άλλων φυτών. Η συσσωρευμένη στο πέρασμα χιλιάδων ετών τύρφη αποτελεί για τους επιστήμονες δεξαμενή πληροφοριών σχετικών με την εξέλιξη της βλάστησης. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει τους όξινους τυρφώνες σε καθεστώς προστασίας ως οικοτόπους προτεραιότητας. Από τον τυρφώνα συνεχίζουμε το δρόμο μας με νότια κατεύθυνση και, αφού περάσουμε δίπλα από τις στάνες της περιοχής και διάφορες πηγές, επανερχόμαστε (μετά από δέκα χιλιόμετρα) στο εργοτάξιο του Λεπίδα έχοντας διαγράψει μια κυκλική διαδρομή. Για την επιστροφή μας στο Παρανέστι μπορούμε όμως να ακολουθήσουμε και μία εναλλακτική διαδρομή.
Αντί να γυρίσουμε στο εργοτάξιο του Λεπίδα, τέσσερα χιλιόμετρα μετά τον τυρφώνα, στρίβουμε δεξιά και με κατεύθυνση δυτική περνάμε στο παραπλευρό δασικό σύμπλεγμα της Στάμνας (Μπαρτάκοβα). Από εκεί μπορούμε να κατευθυνθούμε είτε προς την Πρασινάδα (νότια κατεύθυνση) είτε προς τον ασφαλτοστρωμένο επαρχιακό δρόμο (δυτική κατεύθυνση) που απέχει είκοσι πέντε χιλιόμετρα. Και στις δύο περιπτώσεις η διαδρομή είναι μακρινή και χωρίς σήμανση αλλά εντυπωσιάζει με τις εναλλαγές του τοπίου της.