Παρατήρηση στην Οροσειρά Ροδόπης

Η οροσειρά της Ροδόπης που βρίσκεται βόρεια των νομών Δράμας, Ξάνθης και Ροδόπης, είναι το φυσικό σύνορο μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Η συνολική της έκταση είναι περίπου 19.000 τετρ. χλμ, με το 18% της να βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια και το 82% στη βουλγαρική.
Είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες περιοχές της Ευρώπης, εξαιτίας της μεγάλης βιοποικιλότητας που διαθέτει και οφείλεται στη γεωμορφολογία της αλλά και στο ότι δεν έχει επηρεασθεί από τους παγετώνες. Έτσι, αρκετά είδη της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης μεταναστεύουν στη Ροδόπη, που είναι το νοτιότερο όριο εξάπλωσης τους. Ιδιαίτερα στο κεντρικό και δυτικό τμήμα της οροσειράς υπάρχουν μερικά από τα λιγότερα αλλοιωμένα φυσικά οικοσυστήματα της Ευρώπης, τα οποία φιλοξενούν μεγάλη ποικιλία σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Το ελληνικό τμήμα της οροσειράς έχει μεγάλο ενδιαφέρον, παρά την μικρότερη έκτασή του, όπου υπάρχουν μεγάλες ζώνες βλάστησης από τις αμιγώς μεσογειακές έως τις καθαρά ηπειρωτικές και τη ζώνη των βόρειων ψυχρόβιων κωνοφόρων της προαλπικής ζώνης και της Βόρειας Ευρώπης, καθώς και πλούσια ποικιλότητα οικοσυστημάτων σε σχετικά μικρή επιφάνεια.
Τα δάση που χαρακτηρίζουν την οροσειρά της Ροδόπης είναι αυτό της Σημύδας, της Ελατιάς, το Παρθένο Δάσος του Φρακτού, η Χαϊντού και η περιοχή Τσίχλα-Δρυμού του Ν. Ξάνθης.
Τα δάση της Ροδόπης παρέχουν καταφύγιο σε έναν μεγάλο αριθμό ειδών ζώων που ζουν, κινούνται και αναπαράγονται στην περιοχή, κάποια από τα οποία είναι σπάνια.
Για αρκετά είδη μεγάλων θηλαστικών, όπως η αρκούδα, ο λύκος, το αγριόγιδο, το ελάφι, το ζαρκάδι και το αγριογούρουνο, η περιοχή είναι το νοτιότερο όριο εξάπλωσής τους. Τα ζώα αυτά ζουν και αναπαράγονται στα δάση ερυθρελάτης, οξιάς, βελανιδιάς και δασικής πεύκης.
Το κυριότερο θηλαστικό στην περιοχή είναι η καφέ αρκούδα, που υπολογίζεται σε 25-30 αρκούδες και περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας ως Κινδυνεύον. Το αγριόγιδο, που ζει σε απόκρημνες ορθοπλαγιές στην περιοχή του Φρακτού, αποτελείται από 50-60 άτομα. Άλλα είδη της περιοχής είναι το τσακάλι, η αγριόγατα, ο ασβός, ο δασομυωξός, η βίδρα, καθώς και μερικά είδη νυχτερίδων που είναι υπό προστασία.

Όσον αφορά στην ορνιθοπανίδα, η περιοχή φιλοξενεί 139 είδη πτηνών, που είτε ζουν μόνιμα είτε φωλιάζουν και αναπαράγονται στην περιοχή, είτε σταθμεύουν εδώ κατά τη μετανάστευσή τους. Η περιοχή αποτελεί το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα όπου φωλιάζει ο αγριόκουρκος και η αγριόκοτα. Τέλος, στην περιοχή αναπαράγονται πέντε είδη αρπακτικών, όπως ο ασπροπάρης, ο χρυσαετός, ο πετρίτης, ο μπούφος και το χαροπούλι, καθώς και δρυοκολάπτες όπως η μαυροτσικλητάρα και ο λευκονώτης.
Ειδικότερα στην περιοχή της Ελατιάς, αναπαράγονται πολλά είδη που δεν συναντώνται σε άλλα μέρη στην Ελλάδα, όπως είναι το φασσοπερίστερο, ο αιγωλιός, η μαυροτσικλητάρα, η χιονότσιχλα, ο δασοφυλλοσκόπος, η βουνοπαπαδίτσα και ο καρυδοσπάστης.
Επίσης στη περιοχή συναντάμε πολλά είδη ιχθυοπανίδας, λόγω της ύπαρξης του μεγάλου αριθμού ρεμάτων που έχουν νερό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στα νερά του Βαθυρέματος και του Στραβορέματος ζουν άγριες πέστροφες, που προτιμούν τα καθαρά και τρεχούμενα νερά, πλούσια σε διαλυμένο οξυγόνο, γι’ αυτό συχνάζουν κυρίως κοντά στις πηγές των ποταμών. Οι πέστροφες που ζουν στα ρέματα θεωρούνται απομονωμένες. Έτσι, να παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως γονιδιακό απόθεμα.
Τα αμφίβια της περιοχής, ζουν στα λιβάδια που διαρρέονται από ρέματα. Οι νερόλακκοι και οι διαπλατύνσεις των ρεμάτων είναι ιδανικά σημεία αναπαραγωγής για πολλά αμφίβια. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 11 είδη, όπως η μπομπίνα (Bombina variegata) και ο λοφιοφόρος τρίτωνας (Triturus cristatus), ο πράσινος φρύνος (Bufo viridis), ο δενδροβάτραχος (Hyla arborea), ο αλπικός τρίτωνας (Triturus alpestris), ο ευκίνητος βάτραχος (Rana dalmatina) και ο βάτραχος των ρυακιών (Rana graeca). Ενώ τα είδη με την πιο ευρεία εξάπλωση είναι ο βάτραχος των βουνών (Rana temporaria) και η σαλαμάνδρα (Salamandra Salamandra).